Typowym mechanizmem urazu jest deakceleracja ruchu z obrotem, ruchem piwotującym lub nagłą zmianą kierunku przy ufiksowanej w podłożu stopie, ruchu ścinającego lub nieprawidłowego lądowania jednonóż, gdzie u atletów, szczególnie kobiet 60% urazów stanowią te niekontaktowe. Według Butlera więzadło będzie niewydolne i ulegnie przerwaniu kiedy nacisk na jego włókna osiągnie poziom krytyczny [1] [2] [3].
Wyróżnia się 4 względne typy mechanizmu urazowego:
- z pełną siłą, skośnie, z zewnętrzną rotacją kolana (gdzie zerwane zostaje WKP, uszkodzone zostaje WPP oraz łąkotka przyśrodkowa, stanowiąca tzw. „triadę“
- uraz występujący na nartach,
- szpotawy, z rotacją wewnętrzną kolana, uraz występujący u koszykarzy i piłkarzy ręcznych,
- wyprostny, z rotacją k. piszczelowej na wyprostowanym kolanie (gdzie WKP konfliktuje z przednią powierzchnią kłykcia przyśrodkowego k. udowej),
- związany z narciarstwem zjazdowym tzw. „boot induced anterior drawer“, (gdzie podczas upadku starając się zachować pionową postawę, przy silnym napięciu m. czworogłowego uda narciarz upada w tył dodatkowo uderzając tyłem buta w kość piszczelową, wyważając ją rotacyjnie w przód w stosunku do kości udowej (12) (13). Krytycznym zakresem kątowym, w którym dochodzi do zerwania niekontaktowego to około 23° zgięcia, w przedziale (11-30°). Nagły ruch koślawiący o 12°, w czasie 40 milisekund od IC-pierwotnego kontaktu (ang. Initial Contact), k. piszczelowa w początkowej rotacji wewnętrznej oraz mały kąt zgięcia a następująca po nim rotacja zewnętrzna są główną przyczyną zerwania WKP [4].
Ryc.5. Hipotezy mechanizmu urazu WKP niekontaktowego
- kolano nie obciążone,
- aplikacja obciążenia koślawiącego, WPP staję się napięte, następuje kompresja bocznego przedziału stawu,
- aplikacja siły kompresywnej jak i przedni wektor siły powodowany przez skurcz mięśnia czworogłowego, powoduje przesunięcie k. udowej względem k. piszczelowej, gdzie kłykieć boczny k. udowej przesuwa się tylnie a kość piszczelowa przesuwa się translacyjnie do przodu z jednoczesną rotacją wewnętrzną powodującą zerwanie WKP,
- po zerwaniu WKP, pierwotny mechanizm ograniczający przednią translację piszczeli nie ma miejsca, co powoduje, że kłykieć przyśrodkowy k. udowej ulega przemieszczeniu w tył, rezultującym w rotację zewnętrzną piszczeli. [5]
[1] A. Zavatsky, [w:], „Clinical Biomechanics“ Injury initiation and progression in the anterior cruciate ligament, ELSEVIER, 2001, nr 16, s. 47-53.
[2] A. Stolarczyk, „Artroskopia i Chirurgia Stawów“ Postępowanie w uszkodzeniach więzadła krzyżowego przedniego, 2007, nr 3 (2), s. 18-29.
[3] A. Moisala, Arthroscopic anterior cruciate ligament reconstruction with hamstring autograft, University of Tampere, 2008 źródło bezpośrednie.
[4] H. Koga, [w:], The American Journal of Sports Medicine, Mechanisms for noncontact anterior cruciate ligament injuries, Knee joint kinematics in 10 injury situations from female team handball and basketball, 2010, nr 11 (38), s. 2218-2225.
[5] Koga H., [w:], The American Journal of Sports Medicine, Mechanisms for noncontact anterior cruciate ligament injuries, Knee joint kinematics in 10 injury situations from female team handball and basketball, 2010, nr 11 (38), s. 2218-2225